Οι τρεις επιλογές της Ευρώπης απέναντι στους δασμούς του Τραμπ – Ποια είναι η πιο πιθανή λύση

Την απάντησή τους στους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ μελετούν προσεκτικά οι Ευρωπαίοι με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν να έχει ήδη δώσει τον τόνο λέγοντας ότι οι Βρυξέλλες είναι ταυτόχρονα έτοιμες να διαπραγματευθούν με τις ΗΠΑ για να έρθουν σε συνολική συμφωνία αλλά και να ανταποδώσουν τα σαρωτικά αυτά μέτρα.      

Το πραγματικό ερώτημα είναι αν οι Ευρωπαίοι θα καταφέρουν να έχουν κοινή φωνή ή τα κράτη μέλη σε μία προσπάθεια να προστατεύσουν τις οικονομίες τους από το πλήγμα.

Οι τρεις επιλογές

Στο τραπέζι υπάρχουν τρεις επιλογές για την Ευρώπη σύμφωνα με την δεξαμενή σκέψης Bruegel.

Η πρώτη είναι να μην προχωρήσει σε αντίποινα και να διαπραγματευτεί δασμολογικές μειώσεις και απαλλαγές, προσπαθώντας ίσως μέσω της νομισματικής πολιτικής να περιορίσει τις επιπτώσεις των νέων δασμών.

Η δεύτερη είναι να απαντήσει με στοχευμένα μέτρα, παρόμοια με εκείνα που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως απάντηση στους δασμούς χάλυβα και αλουμινίου 25% που είχε ήδη επιβάλει ο Τραμπ πριν από τις 2 Απριλίου, με στόχο να χτυπήσει την παραγωγή σε ρεπουμπλικανικές πολιτείες και εταιρείες που συνδέονται με την κυβέρνηση Τραμπ.

Η τρίτη είναι να πάρει αναλογικά μέτρα αντιποίνων κατά των περισσότερων εισαγωγών από τις ΗΠΑ, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα το εργαλείο κατά του εμπορικού καταναγκασμού της Ε.Ε., το οποίο αποτελεί πλαίσιο για την κλιμάκωση της αντίδρασης στην εξωτερική οικονομική πίεση.

Τα υπέρ και τα κατά των επιλογών

Η πρώτη επιλογή έχει το πλεονέκτημα ότι έχει τις μικρότερες οικονομικές επιπτώσεις. Ωστόσο, πιθανότατα θα θεωρηθεί ως ένδειξη παράδοσης από τις ΗΠΑ, ωθώντας την κυβέρνηση Τραμπ να πιέσει για νέες παραχωρήσεις. Αυτό θα γινόταν όχι μόνο επειδή δεν θα υπήρχε αντίσταση, αλλά και επειδή τυχόν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ για την παράκαμψη των δασμών, μαζί με τις φορολογικές περικοπές, θα διαιωνίσουν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ε.Ε. κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με ατελείωτους εμπορικούς πολέμους.

Τα στοχευμένα μέτρα επίσης έχουν τον κίνδυνο να θεωρηθούν ένδειξη αδυναμίας: Τότε η Ε.Ε. λαμβάνει μόνο περιορισμένα αντίποινα επειδή φοβάται τον εμπορικό πόλεμο. Σε αυτή την περίπτωση, θα αρκούσε ο Τραμπ να απαντήσει με μια ισχυρή αλλά περιορισμένη κλιμάκωση για να αναγκάσει την Ε.Ε. να υποχωρήσει.

Αυτό συνέβη με τους δασμούς της Ε.Ε. στο μπέρμπον: οι ΗΠΑ απάντησαν με την απειλή με δασμούς 200% στην εισαγωγή ευρωπαϊκών οινοπνευματωδών ποτών.

Σε κάθε περίπτωση, τα στοχευμένα μέτρα δεν θα αποτελούσαν πραγματικά λύση: είτε θα αποσύρονταν οι κοινοτικοί δασμοί αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους να επιστρέψουν στην πρώτη επιλογή, ή μοιραία να προχωρήσουν προς την τρίτη επιλογή.

Αν η Ε.Ε. επιλέξει τον τρίτο δρόμο τα αντίποινα θα πρέπει να είναι αναλογικά και κλιμακούμενα -ανοδικά και καθοδικά – και θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν και υπηρεσίες. Οι δασμοί της Ε.Ε. θα είχαν υψηλό άμεσο κόστος για όλους. Ωστόσο, θα μπορούσαν να εισαχθούν σταδιακά για να δοθεί χρόνος στους εισαγωγείς να βρουν υποκατάστατα. Θα μπορούσαν επίσης να προβλεφθούν εξαιρέσεις για ενδιάμεσα προϊόντα και πρώτες ύλες των ΗΠΑ που δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν για τη μείωση του κόστους για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.

Το εν λόγω εργαλείο εάν ενεργοποιηθεί μπορεί να επιβάλει δασμούς, να περιορίσει το εμπόριο υπηρεσιών και να περιορίσει την πρόσβαση σε άμεσες ξένες επενδύσεις και δημόσιες προμήθειες. Δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ από τότε που τέθηκε σε ισχύ το 2023.

«Όλα τα μέσα είναι στο τραπέζι» λέει ο Μακρόν

«Τίποτα δεν αποκλείεται. Όλα τα μέσα είναι στο τραπέζι», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν την Πέμπτη (3/3) αμέσως μετά από την κρίσιμη σύσκεψη στο Ελιζέ επαναλαμβάνοντας τα λόγια της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ο Γάλλος πρόεδρος έκανε και εκείνος λόγο στην ενεργοποίηση του εργαλείου που διαθέτει η Ε.Ε. για την καταπολέμηση περιπτώσεων οικονομικού εξαναγκασμού.

Ο Μακρόν έβαλε στο τραπέζι την πιθανότητα αντιποίνων κατά των ψηφιακών υπηρεσιών «εξαιρετικού προφίλ» της Αμερικής, καθώς και «των μηχανισμών χρηματοδότησης της αμερικανικής οικονομίας», χωρίς να εξηγήσει τι είδους αντιπαράθεση θα συνεπαγόταν αυτό. «Δεν πρέπει να αποκλείσουμε τίποτα βραχυπρόθεσμα», είπε.

«Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι το πιο αποτελεσματικό και το πιο αναλογικό, αλλά αυτό, σε κάθε περίπτωση, δείχνει πολύ ξεκάθαρα ότι είμαστε αποφασισμένοι να μην επιτρέψουμε να συμβούν πράγματα, να μην υπάρξουν τομείς θύματα αυτών των δασμών και επομένως να υπερασπιστούμε και να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας».

Ο ίδιος τόνισε ακόμη ότι «είναι σημαντικό οι μελλοντικές επενδύσεις, οι επενδύσεις που ανακοινώθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, να ”παγώσουν” για κάποιο χρονικό διάστημα έως ότου να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής»

«Τι μήνυμα στέλνουμε όταν μεγάλοι Ευρωπαίοι παίκτες επενδύουν δισεκατομμύρια ευρώ στην αμερικανική οικονομία τη στιγμή που οι ΗΠΑ μας χτυπούν;», διερωτήθηκε ο Μακρόν, κάνοντας λόγο για την ανάγκη να επιδείξουν όλοι «συλλογική αλληλεγγύη».

Τα σχόλια του Μακρόν θεωρούνται ως μια προσπάθεια να αποτρέψει τους Γάλλους μεγιστάνες από το να «συμφιλιωθούν» με τον Τραμπ και να επιχειρήσουν ενδεχομένως να συνάψουν ιδιωτικές συμφωνίες, που δεν θα συνάδουν με τη συνολική εμπορική πολιτική της ΕΕ.